افسردگی و انواع آن و راهکارهای درمان

افسردگی چیست؟

افسردگی یا اختلال افسردگی به یک دوره غمگینی گفته می‌شود که باعث از دست دادن علاقه و عشق به چیزهایی می‌شود که قبل از این دوره باعث لذت و خوشحالی و حال خوب می‌شدند. این احساسات با علایم روانی و جسمی همراه است.

امکان دارد بیش از دو هفته افسردگی طول بکشد یا اکثر اوقات فرد افسرده ناراحت و غمگین باشد و لذت خوشحالی خود را از انجام فعالیت‌های معمولی و لذت‌بخش را از دست داده باشد.

نکته : توجه داشته باشید که همه‌ی افراد برخی از این علائم و نشانه‌ها را تجربه می‌کنند و همیشه به معنای افسردگی نیست. و اگر این علائم به طور مداوم از دو هفته بیشتر شد نیاز به بررسی دارد.

علائم رفتاری فرد مبتلا به افسردگی:

در امور جمعی شرکت نمی‌کند.

بیرون رفتن را دوست ندارد.

از خانواده و اطرافیان دوری می‌کند.

فعالیت‌های لذتبخش و خوشحال کننده‌ی همیشه را انجام نمی‌دهد و هیچ کاری خوشحالش نمی‌کند.

تمرکز ندارد و……

علائم احساسی فرد مبتلا به افسردگی:

بسیار آسیب پذیر و زودرنج و حساس هستند.

نا امید هستند.

اعتماد به نفس و عزت نفس ندارند.

غمگین و ناراحت هستند.

احساس شکست خوردگی و اشتباه دارند.

حس می‌کنند که خودشان و زندگی بی‌ارزش‌اند و هیچ اتفاق خوبی نمی‌افتد…

علائم جسمانی افسردگی:

همیشه خسته و حالت مریض گونه دارند.

سردرد و بدن درد دارند.

بهم خوردن دل و روده (مشکلات گوارشی) و کاهش و یا افزایش قابل توجه وزن

تغییر اشتها (پراشتهایی یا کم اشتهایی عصبی)

به هم ریختگی خواب (بی خوابی و کم خوابی و یا پرخوابی)

درد قفسه سینه (افزایش خطرات و مشکلات قلبی)

تغییرات حرکتی (تحلیل و بی قراری حرکتی)

کاهش فعالیت جنسی

خستگی به طوریکه قادر به انجام کارهای روزمره هم نیستند.

تمامی علائم و نشانه‌ها باید دو هفته به طور مداوم طول بکشد.

انواع افسردگی :

• اختلال اصلی :

در یک سال اخیر بیشتر از 16 میلیون نفر در آمریکا که اکثر آنها خانم بودند این نوع افسردگی را تجربه کردند که اختلال افسردگی و افسردگی بالینی هم می‌گویند. طبق معیارهای تشخیص داده شده و منتشر شده از انجمن روان پزشکی آمریکا همه‌ی افراد مبتلا باید حداقل 5 علامت برای مدت دو هفته یا بیشتر تشخیص داده شود که مبتلا به افسردگی شدید هستند. این علائم شامل احساس بی‌ارزشی، ناامیدی، غمگینی، گناه و اشتباه، ازدست دادن اشتها و انرژی و علاقه به فعالیت‌های معمولی و لذت‌بخش، اختلالات خواب، افکار منفی و خودکشی و… که اکثر موارد قابل درمان است.

• نوع غیر معمولی :

این نوع افراد مبتلا فقط به خوردن و خوابیدن علاقه دارند و طبق نظر دکتر نوبل عکس العمل و احساس نگرانی زیادی را دارند. بیشتر در جوانان دیده می‌شود.

• نوع سودا :

در این نوع افراد مبتلا دچار مشکلات خواب هستند و مدام به اشتباهات و گناه فکر می‌کنند و بیشتر در سالمندان دیده می‌شود.

• نوع شدید :

به مدت دو هفته مداوم و در بیشتر زمان روز علائم وجود دارد و کاملا با تمام جنبه‌های زندگی مثل خواب و غذا، کار و تحصیل و فعالیت‌های روزمره و کارهای لذت‌بخش تداخل دارد.

• نوع مزمن :

اگر این علائم به مدت بیشتر از دوسال به طور مداوم وجود داشته باشد نشانه‌ی نوع مزمن و افسردگی مداوم و پایدار است.

• نوع پرنیتال :

زنانی که به این نوع از افسردگی مبتلا هستند دوره‌ی کاملی از افسردگی حاد را در دوران حاملگی و بعد از زایمان خود تجربه می‌کنند.

• نوع موقعیتی :

توسط رویدادها یا مواقع خاص ایجاد می‌شود. مثل: مرگ و از دست دادن یک عزیز، بیماری جدی یا یک اتفاق تهدید کننده‌ی زندگی، مشکلات مربوط به طلاق و جدایی، شکست در روابط عاطفی، مشکلات جدی مالی، مشکلات قانونی.

• نوع قبل از قاعدگی :

حدود 10 درصد از زنانی که در سن بارداری هستند این نوع را تجربه می‌کنند.

این نوع در شکل شدید می‌تواند باعث افسردگی، غمگینی، استرس، حساس و زودرنج شدن و همچنین علائمی از این دست در یک هفته قبل از پریودی می‌شوند. طبق تحقیقات دانشمندان این زنان ممکن است غیر عادی را نسبت به تغییرات هورمونی در طول چرخه‌ی عادت ماهیانه داشته باشند.

• نوع دوقطبی :

از جمله نشانه‌ی دوقطبی نوسانات وسیع بین دو حالت متفاوت از انرژی یعنی شادی و سرحالی و نا امیدی و ناراحتی و غمگینی است. برای تشخیص این نوع باید فرد بیمار حداقل یک دوره از این جنون را از خود نشان داده باشد. معمولا در بزرگسالان است. زنان و مردان در ابتلا برابر هستند. از جمله تفاوت جنسیتی به نظر می‌رسد که مردان رفتار شیدا را بیشتر دارند. عدم درمان این نوع را شدیدتر و بدتر می‌کند اما با تعدیل کننده‌ها و مشاوره و دارو درمانی درمان می‌شوند.

• نوع بعد از زایمان :

هرچند کودک باعث شادی و تحول مثبت در خانواده خواهد شد ولی گاهی هم باعث افسردگی زود بعد از زایمان می‌شود. این نوع از افسردگی ممکن است که با تغییر در هورمون‌ها، خستگی و موارد دیگر ایجاد شود. در مردان هم ممکن است تاثیر داشته باشد بدلیل اینکه با تغییر در محیط و نقش و تغییر سبک زندگی همراه است. این احساسات ناراحتی و غمگینی و خستگی با زندگی عادی و روزمره تداخل دارد.

• نوع اختلال عاطفی فصلی :

این اختلال معمولا در پاییز و زمستان پیش می‌آید. حالت روحی در مبتلایان می‌تواند انرژی کم، پرخوری، تغییر اشتها، خواب آلودگی زیاد، افزایش وزن و گوشه گیری همراه باشد. در بزرگسالان و زنان بیشتر دیده می‌شود. تشخیص بعد از تکرار در دوسال داده می‌شود. با افزایش مقدار هورمون خواب و میزان کم ویتامین D می‌تواند عامل ایجاد باشد. درمان گاهی ساده و گاهی با دارو است.

چه مواردی بر ایجاد افسردگی موثر است ؟؟

1. ضربه روحی و عاطفی:

مشکلات روحی در سنین پایین امکان دارد که باعث ایجاد تغییراتی دراز مدت در نوع عکس العمل مغز در برابر ترس و اضطراب شود…

2. ژنتیک:

در بعضی از موارد اختلالات خلقی و افسردگی و افکار منفی ممکن است که پیشینه‌ی ژنتیکی داشته باشد ولی فقط می‌تواند یکی از چند مورد افزایش دهنده خطر ابتلا به افسردگی باشد. این نوع معمولا در سنین پایین بیشتر است.

3. شرایط و نوع زندگی:

شرایط مالی و اقتصادی، مکان و نوع و روش زندگی، وضعیت تاهل و خانواده عوامل موثر در ایجاد افسردگی است. برعکس این مورد هم وجود دارد یعنی شاید افسردگی عامل ایجاد شرایط نامساعد و نامناسب برای زندگی شود.

4. مغز:

طبق مطالعات صورت گرفته بر روی تصاویر مغزی نشانگر کاهش فعالیت در قسمت لوب پیشانی مغز در افراد مبتلا به افسردگی است. همچنین که الگوی مغزی در این افراد زمان خواب هم دارای تفاوت است. افسردگی باعث ایجاد تغییراتی در مدل پاسخگویی غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز در برابر تحریک هورمونی هم باعث تغییر می‌شود.

4. مواد مخدر:

اعتیاد به مواد مخدر اعتیادآور باعث افزایش احتمال ابتلا به افسردگی می‌شود.

 راهکارهایی جهت بهبود و درمان افسردگی:

1. مشخص کردن اهداف برای زندگی:

زمان افسردگی ممکن است که احساس این را داشته باشید که توانایی انجام هیچ کاری را ندارید و زندگی بی ارزش است و توان ایجاد هیچ تغییر مثبتی را ندارید. این باعث ایجاد احسال بدتر و ناخوشایندتری می‌شود.

برای بهبود این حالت برای روزمره‌ی خودتان هدف تعیین کنید. از اهداف کوچک و کم شروع کنید و اهداف بزرگتر را به کارهای کوچک تبدیل کنید که در زمان بیماری توانایی موفقیت در آن را داشته باشید مثل شستن ظرف‌ها و مطالعه چند صفحه کتاب و یا گردگیری به طور روزانه یا یک روز درمیان.

2. برنامه‌ریزی روتین:

” طبق گفته‌ی کوک روانپزشک و مدیر درمان افسردگی در UCLA اگر دچار افسردگی هستید یک برنامه‌ی روتین ایجاد کنید.”

افسردگی می‌تواند باعث از بین رفتن ساختار زندگی شود. داشتن یک برنامه ریزی روزانه‌ی آرام امکان دارد بتواند در برگشت به روزهای عادی کمک کننده باشد.

3. برنامه غذایی سالم داشته باشید:

اگر بیماری افسردگی باعث پرخوری شده است کنترل اشتها و داشتن رژیم غذایی سالم باعث ایجاد احساس بهتر خواهد شد. با اینکه مطلب قطعی وجود ندارد ولی طبق گفته  کوک غذاهایی که دارای اسید چرب امگا مثل؛ قزل آلا و آهن و اسید فولیک مثل اسفناج و آواکادو می‌تواند در تسکین و بهبود افسردگی کمک کننده باشد.

4. سرگرمی داشته باشید:

کارهای لذت‌بخش انجام دهید. حتی اگر زمان افسردگی هیچ چیز باعث خوشحالی و لذت نمی‌شود در نهایت سعی خود را داشته باشید. موزیک شاد گوش کنید.

5. مسئولیت پذیری:

زمان افسردگی امکان دارد که کناره‌گیری از زندگی و رها کردن کارهای روزانه و مسئولیت‌ها را بخواهید. در صورتی که داشتن مسئولیت روزانه باعث کمک به حفظ سبک زندگی و مقابله با افسردگی می‌شود.

6. چالش افکار منفی:

زمانی که خلق افسرده دارید به بدترین نتیجه‌ی ممکن در هرکاری می‌رسید. زمان بعدی که درمورد خود احساس و افکار منفی دارید از روش‌های منطقی برای درمان طبیعی استفاده کنید.

مثلا ممکن است این حالت و احساس را داشته باشید که فرد بی ارزش و مورد تنفری هستید. اما این واقعا درست است؟

روش‌های کنترل افکار منفی را تمرین کنید و به مرور زمان به این توانایی می‌رسید که افکار منفی را قبل از اینکه از کنترل خارج شود کنار بزنید.

7. کارهای جدید و تازه انجام دهید:

زمان افسردگی وضعیت و شرایط بدی تجربه می‌شود ولی خودتان را مجبور به انجام کارهای متفاوت و جدید کنید. مثلا به جاهای تفریحی و جدید بروید. کارها و کلاس‌های متفاوت را تجربه کنید. کتاب‌های تازه و انگیزشی بخوانید و یا برایتان بخوانند. کتاب مورد نظر را انتخاب کنید و در پارک مشغول خواندن شوید . کلاس‌های نقاشی، زبان و هنری بروید.

” طبق گفته‌ی کوک زمانی که خودتان را به چالش بکشید و کارهای متفاوت انجام دهید تغییرات شیمیایی درمغز بوجود می‌آید. تست کردن موارد جدید و تازه باعث تغییر دوپامین مغز می شود که با لذت و یادگیری در ارتباط است .”

8. ورزش و فعالیت بدنی:

ورزش بطور موقت باعث افزایش هورمون آندروفین و احساس خوب و آرامش می‌شود و همچنین امکان فواید بلند مدت برای افراد مبتلا به افسردگی دارد و همچنین ورزش منظم مغز را به روش مثبت تغییر جهت می‌دهد. ورزش همراه با موزیک می‌تواند مفید و عالی باشد.

9. زعفران:

طبق تحقیقی در ژورنال داروشناسی زعفران سطح سروتونین را در مغز افزایش می‌دهد و باعث بهبود علایم افسردگی می‌شود.

10 . نورتراپی:

بعضی از افراد دچار اختلال تاثیرات فصلی هستند. یکی از راهکارهای کاهش و بهبود نشانه‌های این اختلال نور تراپی است که در این مورد فرد نزدیک و کنار باکس روشن و پرنور قرار می‌گیرد تا میزان ترشح هورمون ملاتونین منظم شود که تداعی کننده نور بیرون است.

این روش درمان به طور معمول از جلسه‌ای 15 دقیقه شروع و به صورت روزانه تا دوساعت هم می‌رسد. طول زمان به شدت افسردگی و نور دارد. این روش درمان قطعی نیست اما اثر کاهش دهنده نشانه‌ها را در دوروز دارد.

11. مدیتیشن:

طبق تحقیقات مدیتیشن در جلوگیری از برگشت افسردگی نقش مهمی دارد و فواید زیادی دارد.

12. یوگا:

یوگا در افراد مبتلا به حالت بیقراری و افسردگی، استرس، عصبانیت و حالات افسردگی را کاهش می‌دهد و باعث بازگرداندن انرژی خواب خوب و آرامش می‌شود.

وطبق نظر پزشک

روش‌هایی مثل دارو درمانی

روان درمانی، رفتاردرمانی شناختی، درمان بین فردی

درمان تحریک مغزی و الکترو شوک ECT

تحریک مغناطیسی، جمجمه ای تکرارشونده RTMS

داروهای ضد افسردگی، آنتی سایکوتیک (ضدروان پریشی)

تثبیت کننده ی خلقی

افسردگی باوجود مخرب بودن با پیگیری و تلاش و تحت درمان بودن قابل درمان است.

سخن پایانی

در این مقاله ما ابتدا بیان کردیم که افسردگی چیست و عوامل متعددی در ایجاد افسردگی موثر است. افسردگی فقط به رنج خاص سنی اختصاص نداره و در هر سنی (حوان و یا مسن) می‌توانند به افسردگی دچار شوند. و با توجه به علت و نوع افسردگی ما می‌توانیم جلوی پیش رفت آن را گرفته و افسردگی را درمان کنیم.

به روزهای شاد و پر از امید برای همه:)