خودآگاهی چیست؟ 9 راهکار برای رسیدن به خودآگاهی | مزایا و انواع آن

بسیاری از افراد فکر می کنند که نسبت به خود شناخت و آگاهی کامل و کافی را دارند، درصورتی که اینطور نیست و اکثراً درک کامل و روشنی از خود، افکار و باورها و اهداف خود ندارند و به همین دلیل است که در انتخاب اهداف خود دچار سردرگمی شده و در تصمیم گیری ها دچار مشکل و اشتباه می شوند.

در این مقاله از وب سایت هوش ثروت درمورد مبحث مهم خودآگاهی صحبت میکنیم و در ادامه ما را همراهی کنید تا با خودآگاهی و راهکارهای افزایش شناخت بیشتر آشنا شوید.

خودآگاهی چیست؟

خودآگاهی با نام انگلیسی consciousness به معنای شناخت توانایی‌ها، استعدادها، درک درست و دقیق از نیازها و خواسته ها، آگاهی از نقاط قوت و ضعف، عادات و هر موضوع دیگری که مربوط به جنبه های شخصیتی و شکل دهنده افراد است که رفتار و اعمال آن ها را شکل میدهد، و در داشتن یک زندگی خوب و موفق بسیار تاثیر گذار است.

خودآگاهی اساس جنبش خودسنجی هم می باشد. طرفداران این جنبش معتقدند که افراد با بهره بردن از جمع آوری اطلاعات در موضوعات متغیر روزانه و ارزیابی این اطلاعات کیفیت زندگی خود را افزایش می دهند.

توجه داشته باشید که ذهن مملو از تعصباتی است که روی تصميم گیری ها مؤثر است، و خودآگاهی به تنهایی برای حل مشکلات معجزه نمی کند و فقط قدم اول است.

طبق نوشته‌ی گوردون مارینو استاد فلسفه در مقاله ای از نیویورک تایمز می گوید:”شعار سقراط همواره این بود که “خودت را بشناس“”. خودشناسی فقط خودآزمایی عقلانی نیست؛ بلکه درواقع مستلزم این است که فرد نسبت به احساسات خود شناخت داشته باشد.

هرچه شما بیشتر به احساس و اعمال و رفتار خود توجه بیشتری داشته باشید، درک رفتار و کارها برای شما بهتر و راحت تر خواهد شد و هرچقدر که درمورد عادات خود بدانید اصلاح کردن عادات بد برای شما راحت تر است.

انواع خودآگاهی

خودآگاهی میتواند جنبه های مختلفی داشته باشد که در ادامه به انواع اصلی آن میپردازیم.

1. خود واقعی

خود واقعی آن بخش از خودآگاهی است که به فرد می گوید چه ویژگی ها و خصوصیاتی در رفتار، افکار و یا احساسات را در شرایط واقعی از خود نشان دهد.

2. خود ایده آل

خود ایده آل آن چیزی است که هر فردی دوست دارد یک روزی به آن تبديل شود.

3. خود اجتماعی

آن چیزی است که افراد در دنیای بیرون و افرادی با آن‌ها در ارتباط هستید آن را می بینند.

4. خود کاذب

این خود درواقع آن چیزی است که فرد اذعا میکند هست، اما در واقع آن گونه که ادعا میکند نیست.

خودآگاهی در زندگی چه اهمیتی دارد؟

بسیاری از مواقع در زندگی افراد برای انجام کارها، خود را روی یک به اصطلاح دکمه‌ی خودکار قرار می دهند و به ندرت به موفقیت یا شکست و رفتار خود آگاهی دارند.

این مورد به این معنا است که ذهن به اندازه‌ای درگیر گفتگوی درونی می باشد که فقط زمان هایی به خود توجه می کنند که اتفاقات دور از ذهن بیفتد و یا فقط در زمان های وقوع مشکلات و دردسرها دنبال علت های بیرونی، بهانه و مقصر می گردند.

اگر فردی خود را درچنین شرایطی ببیند و بررسی کند کم کم توانایی شناسایی خود، تأثیر خود در کنترل شرایط را بهتر درک می کند و با نزدیک کردن خود واقعی، ایده آل و اجتماعی به يکديگر شرایط سلامت روانی بهتری خواهند داشت.

خواص خودآگاهی | فرد خودآگاه چگونه رفتار میکند؟

فردی که خودآگاه است توانایی شناخت فرصت ها و شرایط مناسب برای خود را دارد و می‌تواند بهترین و بیشترین استفاده از شرایط بیرونی و درونی خود را داشته باشد.

در چالش ها و مشکلات زندگی خود رفتارهای مناسب تر و سنجیده تری از خود واقعی نشان می دهد.

فردی که خودآگاه است از نقاط قوت و ضعف خود آگاهی کامل دارد و با تمرکز و پررنگ کردن نقاط مثبت و قوت ارزشمند خود، ضعف‌های خود را کاهش می دهد و بر خود تسلط و کنترل بیشتری خواهد داشت.

فردی که خودآگاهی دارد نیازهای خود را در یک مسیر سالم رفع می کند و بهتر می تواند با نیازهای منفی خود مقابله کند.

افراد خودآگاه اهداف واقع بینانه تری دارند و اهداف ایده آل، تخیلی و غیرواقعی را از خود دور می کنند. اهداف غیرواقعی گاهی باعث شکست، ناکامی، عصبانیت و در موارد نادر خودکشی و… می شود.

راهکارهای افزایش خودآگاهی در فرد

1. قضاوت های بی طرف

قضاوت های بی طرفانه نسبت به خود کار آسانی نیست ولی بسیار با ارزش است و هدف از آن نقد و بررسی تصمیم های شما در زندگی است؛ برای این کار حتی می توانید از دوستان امن و مورد اعتماد خود صحبت کرده و انتقادات آن ها را گوش کنید.

2. قدم زدن و خلوت با خود

قدم زدن و پياده روی در یک فضای آرام و خلوت باعث ساخت خودآگاهی، کاهش رفتار و اعمال اتوماتیک شده و فرد بهتر قادر به مشاهده حالات و افکار خود است.

3. انجام تمرینات ذهن آگاهی

تمریناتی مثل تنفس درست و شکمی و تصویرسازی باعث افزایش آگاهی نسبت به اوضاع درونی فرد می شود.

4. گوش کردن فعال

گوش کردن فعال به معنای شنونده‌ی خوبی بودن، با خارج کردن فرد از تمرکز بر خودش باعث ایجاد فرصت تمرین گوش کردن فعال می شود و فرد می‌تواند بخش هایی که نسبت به قبول آن ها از خود مقاومت نشان داده را بهتر شناخته و کمتر دربرابر آن از خود مقاومت‌ نشان دهد و بتواند نسبت به اصلاح منفی آن ها موفق تر باشد.

5. تداعی آزاد

گاهی اوقات افراد صحبت یا حرکاتی دارند که قبل از دیگران خود آن ها از این رفتار خود تعجب می کنند و نسبت به اینکه منشأ آن کجاست آگاهی ندارند.

اگر روزی چند دقیقه با رهاکردن ذهن بدون قضاوت و با محدود کردن آن ها موارد گذرا از ذهن را مشاهده کنید، به درک بهتر لایه های زیرین وجود کمک بسزایی می کند.

6. رابطه عزت نفس با خودآگاهی

خودآگاهی با عزت نفس ارتباط تنگاتنگی دارد. عزت نفس بالا افراد را در پیشرفت مسیر مناسب با درون هدایت می‌کند؛ پس عزت نفس و اعتماد به نفس را در خود تقویت کنید.

7. بازخورد گیری

بازخورد گیری از دیگران و افراد مورد اعتماد، به شناخت و نشان دادن خود اجتماعی به دیگران کمک شایانی می کند.

8. یادداشت روزانه

یادداشت وقایع روزانه برای ارزیابی کردن خود مهم است؛ به این شکل که راحت تر اعمال خود را بررسی و نسبت به اشتباهات خود آگاه می شوید.

با آگاهی تصمیمات بهتری خواهید گرفت و همچنین با پیدا کردن الگوی خلقی و رفتاری نسبت به خود واقعی بیشتر آگاه می شوید.

9. هدف داشتن

هدف گذاری برای از بین بردن فاصله بین خود واقعی و خود ایده آل بسیار مهم و ضروری است. برای خودآگاهی می توانید از یک مشاور متخصص هم کمک بگیرید تا زودتر به هدف خود برسید.

سوالات متداول

سخن آخر

خودشناسی و خودآگاهی مبحث بسیار مهم و ضروری است و به معنای شناخت کامل تمام ابعاد شخصیتی اعم از جسمی، روانی، استعداد و توانایی ها، عادات، نقاط قوت و ضعف است که باعث کنترل و تسلط روی خود و شکل گیری رفتار است. در این مطلب به طور کامل خودآگاهی و راهکارهای تقویت و افزایش آن را توضیح داده ایم. امیدواریم که مورد توجه شما همراهان عزیز قرار بگیرد.